مجلس علمای اندونزی در ۷ رجب ۱۳۹۵ هـ.ق / ۲۶ جولای ۱۹۷۵ در جاکارتا، و در پی برگزاری جلسه مشورتی علماء، رهبران دینی، دانشمندان و روشنفکران از سراسر کشور تأسیس شد. این مجلس نهادی رسمی و مشورتی مذهبی است که با عضویت علماء وشخصیت های برجسته دینی و فکری مسلمان اندونزی تشکیل شده و هدف از تشکیل آن ایجاد وحدت نظر در بین گرایشات متعدد فکری اسلامی و تحقق آرمان های مشترک اسلامی است و با توجه به اهمیت و جایگاه این مجلس در اندونزی، به بررسی سرگذشت مبارزات و زندگینامه روسای ادوار مختلف آن موسوم به MUI از بدو تاسیس تا به امروز بقرار ذیل پرداخته شده است:

نخستین رئیس مجلس علمای اندونزی "حاجی عبدالمالک کریم امرالله" مشهور به "حکما" بود. وی ریاست این نهاد را از سال ۱۹۷۷ الی ۱۹۸۱ برعهده داشت. او به عنوان معلم دینی در سال ۱۹۲۷ در شهر مِدان و در سال ۱۹۲۹ در شهر پادانگ مشغول به کار شد. او از سال ۱۹۵۷ تا ۱۹۵۸ به عنوان استاد دانشگاه اسلامی جاکارتا و دانشگاه محمدیه شهر پادانگ منصوب شد. پس از آن، به عنوان رئیس دانشگاه اسلامی جاکارتا و استاد تمام دانشگاه مستوپو، جاکارتا انتخاب شد. در ۲۶ جولای سال ۱۹۷۷، پروفسور دکتر معطی علی، وزیر دین اندونزی ایشان را به عنوان رئیس مجلس علمای اندونزی منصوب کرد، اما وی بعداً در سال ۱۹۸۱ استعفا داد زیرا توصیه های وی توسط دولت اندونزی نادیده گرفته شد. نکته جالب توجه در خصوص ایشان اینست که او علاوه بر اینکه عالم دینی، مبلغ اسلام و خطیب نامی بود، همچنین یک نویسنده زبردست نیز محسوب می شد که تمامی دسترنج خود از نویسندگی را وقف اسلام و تبلیغ می نمود. او همچنین در تمامی آثار خود تلاش می کرد تا بگونه ای به تبلیغ دین مبین اسلام بپردازد و تلاش نماید مخاطب خود را پیش از پیش با مبانی اسلام آشنا کند. از جمله آثار مشهور وی می توان به کتاب های "لیلی و مجنون" ، "تحت حمایت کعبه"، "آقای مدیر" و ... اشاره نمود.

"شکری غزالی" دومین رئیس مجلس علمای اندونزی بود که جایگزین "حاجی عبدالمالک کریم امرالله" شد. او از سال ۱۹۸۱ الی ۱۹۸۳ این سمت را به عهده داشت. وی فرد بسیار ساده زیستی بود. چندان به زندگی دنیوی اهمیت نمی داد و بسیار مردمی بود. او از دانش قابل توجهی در حوزه علوم فقه برخوردار بود و در زمان خود یکی از علمای برجسته اندونزی در پاسخگویی به سوالات فقهی و شرعی محسوب می شد. مجلس علمای اندونزی تحت ریاست "شکری غزالی" از لحاظ ساختار سازمانی بیش از پیش منسجم شد. وی با بهره گیری از تمامی ظرفیت های این مجلس در سراسر کشور توانست نظام منسجم و همسویی را برای دستیابی به اهداف این مجلس طراحی نماید.

"حسن بصری" سومین رئیس مجلس علمای اندونزی بود. او در کتاب خاطرات خود چنین می نویسد: من از مستمعین منبر حاجی عبدالمالک کریم امرالله بودم. خطابه های او تاثیر فراوانی بر شکل گیری افکار و اندیشه های من و همواره الهام بخش زندگی ام بود. دوست داشتم روزی مانند وی خطیبی حاذق شوم و بتوانم ریاست مجلس علمای اندونزی را برعهده بگیرم، "حسن بصری" پس از گذشت سال ها توانست به جایگاه مورد علاقه خویش برسد. وی ریاست مجلس علمای اندونزی را برعهده گرفت و توانست به سخنران و خطیبی تاثیرگذار تبدیل شود. بسیاری از صاحبنظران وی را شبیه ترین فرد به "حاجی عبدالمالک کریم امرالله" می دانستند. وی توانست سه دوره ریاست مجلس علمای اندونزی را از سال ۱۹۸۳ الی ۱۹۹۰ برعهده داشته باشد. او در دوران ریاست خود اساسنامه این مجلس را تکمیل و فرایند صدور فتوا را مشخص نمود. برگزاری دوره های آموزشی مشخص برای اعضای مجلس علماء و همچنین تاسیس نهاد ارائه دهنده نشان حلال موسوم به LPPOM MUI  از جمله اقدامات وی در دوران مسئولیت او بود.

"علی یافی" چهارمین رئیس مجلس علمای اندونزی بود. "ترمیزی التحریر" وزیر امور دینی وقت اندونزی در خصوص وی چنین می گوید: علی یافی شخصیتی بود که نه تنها به علوم اسلامی بلکه به علوم مختلف آشنایی و تسلط داشت. بنده در طول عمر خود کمتر شخصیتی را در کشور سراغ دارم که توانسته باشد با شناخت کافی خود نسبت به علوم مختلف پل ارتباطی صحیحی میان علوم اسلامی و دیگر علوم، برقرار نماید. دوران ریاست "علی یافی" بر مجلس علما را می توان دوران اصلاحات گسترده دانست. وی همچنین آثار و تالیفات بسیاری را از خود بجای گذاشت که موجب غنای هرچه بیشتر اندیشه علمای اسلام در اندونزی شد. وی موسس دیوان شریعت اسلامی در زیر مجموعه مجلس علمای اندونزی و بانک اسلامی معاملات اندونزی (BMI) بود. "علی یافی" از سال ۱۹۹۰ الی ۲۰۰۰ ریاست مجلس علمای را برعهده داشت.

"سحل محفوظ" پنجمین رئیس مجلس علمای اندونزی است. شخصیتی برجسته و صاحب نظر در فقه اسلامی با تحصیلات عالی حوزوی. او پرچم دار فقه اجتماعی در اندونزی بود. وی که خود ریاست یکی از مهمترین حوزه های علمیه در اندونزی را برعهده داشت، توانست با رویکرد اجتماعی تاثیر بسزایی را در جامعه پیرامونی حوزه علمیه خود داشته باشد. در سال ۱۹۸۳ پایه گذار انجمن توسعه حوزه های علمیه و توانمندسازی جامعه (P۳M) بود. وی در سال ۲۰۱۴ و در زمانی که همچنان ریاست مجلس علما را برعهده داشت دارفانی را وداع گفت. پس از فوت ایشان ، "دین شمس الدین" که قائم مقام او بود به ریاست این مجلس منصوب شد.

"دین شمس الدین" بعنوان ششمین رئیس مجلس علمای اندونزی شخصیتی بین المللی با میزان تعاملات گسترده در سطح جهانی بود. وی تحصیلات عالی خود را در آمریکا سپری نموده و یکی از مبلغین اصلی اسلام رحمانی محسوب می شد. سخنرانی های متعدد وی در میان پیروان ادیان مختلف در دنیا سبب شد تا از او بعنوان یکی از شخصیت های "گفتگوی بین تمدن ها" یاد شود. اقدامات سازنده وی در این حوزه تا جایی پیش رفت که فدراسیون جهانی صلح (UPF) در واشنگتن او را "سفیر صلح" معرفی نمود.

با وجود اینکه دوران ریاست وی بر مجلس علما بسیار کوتاه بود (۲۰۱۴ الی ۲۰۱۵) ولی با برگزاری کنگره ملی علمای اندونزی در شهر جوگجاکارتا ، توانست تمامی علما با گرایشات مختلف اسلام را کنار یکدیگر جمع نماید و بیانیه مهم و تاریخی جوگجاکارتا (نصایح سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و دینی علمای سراسر اندونزی به ملت) را در پایان این نشست به تصویب برساند. وی همچنین موسس و پایه گذار شبکه تلویزیونی TV MUI بعنوان یکی از راهکارهای اصلی تبلیغ اسلام بود.

"معروف امین" بعنوان هفتمین رئیس مجلس علمای اندونزی (۲۰۱۵ الی ۲۰۲۰) ، پس از پایان دوره ریاست "دین شمس الدین" که در حقیقت دوره ریاست "سحل محفوظ" را به پایان رسانده بود، انتخاب شد. معروف امین فارغ التحصیل حوزه علمیه تِبو ایرِنگ شهر جومبانگ، جاوه شرقی بود که کار تبلیغی خود را از پایین شروع کرد. او نیز وارد میدان سیاست شد. علوم دینی و بینش ملی، او را به عضویت مجلس مشاوران ریاست جمهوری و رئیس مجلس علمای اندونزی رساند. او در میان سنت های نهضت العلماء متولد شد. خانواده اش او را به مدرسه دینی شبانه روزی (حوزه مانند) در تِبو ایرِنگ شهر جومبانگ، جاوه شرقی فرستاد. سپس در دانشگاه ابن خلدون شهر بوگور ادامه تحصیل داد. امین معروف با علومی که کسب کرد، وارد میدان تبلیغ شد. ایشان رئیس کمیسیون فتوا و همچنین رئیس دیوان شریعت اسلامی مجلس علما را برعهده داشت. وی همچنین به عنوان یک کارشناس حاذق در امور فتوا شناخته شده است. راهکارهای کارشناسی و علمی وی که مطابق با شریعت اسلامی می باشد زبانزد همگان است. وی یکی از محرک های اصلی جنبش اقتصادی اسلامی در اندونزی است تا جایی که رئیس جمهور اندونزی او را بعنوان یکی از اعضای کمیته ملی اقتصاد اسلامی، منصوب نمود. "معروف امین" همچنین در دوره ریاست جمهوری "سوسیلو بامبانگ یودیونو" عضو شورای مشورتی ریاست جمهوری بود و توانست در امور وحدت اسلامی و ملی میان آحاد مختلف جامعه اندونزی بسیار تاثیرگذار باشد. او همچنین رئیس عالی سازمان اسلامی نهضت العلماء محسوب می شود و توسط "جوکو ویدودو" در دوره اول ریاست جمهوریش بعنوان یکی از اعضای "نهاد حفاظت از ایدئولوژی پنچاسیلا" و در دور دوم ریاست جمهوریش بعنوان معاون رئیس جمهور اندونزی منصوب گردید.

" کیایی حاجی مفتاح الاخیار " بعنوان هشتمین رئیس مجلس علمای اندونزی (۲۰۲۰ الی ۲۰۲۵) انتخاب شد. ایشان نه تنها در علوم دینی ماهر است، بلکه اخلاق نیک را همیشه در اولویت خود قرار داه است و یکی از امتیازات او به شمار می رود. از نظر علم و دانش نیز توسط علما در زمان خود شناخته شده و طلابی که در حوزه یا مدرسه دینی شبانه روزی او به تحصیل علوم می پردازند، معتقدند که اخلاق و دانش والای او تبدیل به چراغی برای مردمان زادگاهش و همچنین جامعه اطراف شده است.  ساده زیستی، دانش و عمل به آن، به خصوص هنگام ورود به سازمانی به بزرگی نهضت العلما، نام او را در رده های مسؤولان قرار داده است.کیایی مفتاح سرپرست مدرسه دینی شبانه روزی یا حوزه مفتاح السنه در شهر سورابایا است. وی فرزند عبدالغنی، سرپرست حوزه تحسین الاخلاق است. وی در سال ۱۹۵۳ به عنوان نهمین فرزند از ۱۳ خواهر و برادر به دنیا آمد.

سمت ها او در نهضت العلماء به این شرح بوده است:

• رئیس شورای شعبه نهضت العلما شهر سورابایا ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵
• رئیس شورای منطقه نهضت العلما استان جاوه شرقی ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۳ و ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸
• معاون رئیس عام  نهضت العلماء ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰
• قائم مقام رئیس نهضت العلماء ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰.

وی در حوزه های معروف مانند تامباک بِراس، سیدوگیری (جاوا شرقی)، حوزه لاسِم، جاوه مرکزی تحصیل کرده بود و در مجلس علمی سید محمد بن علوی المکی مالکی در شهر مالانگ شرکت می کرد.

ساده زیستی و تواضع او به وضوح در احترام به میهمانان همیشه مشاهده شده است. یقینا" حضور افراد با علم و تجربه، به ویژه علمایی که اهمیت اخلاق را در زندگی می دانند، می تواند یک فرهنگ قوی برای پیشرفت آن سازمان را ایجاد کند.